ავტორი: სალომე აფციაური
დღეისათვის, საქართველოს სახელმწიფო უნივერსიტეტებში ბევრი ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენელი სტუდენტი სწავლობს. ისინი, საქართველოს მოქალაქეები არიან. სახელმწიფოს მხარდაჭერით 2009 წლიდან, აზერბაიჯანელ, სომეხ, აფხაზ ახალგაზრდებს უმაღლეს სასწავლებლებში ჩაბარება ე.წ „1+4“ მოსამზადებელი პროგრამის საშუალებით შეუძლიათ. ამ პროგრამის მიხედვით, ისინი, მხოლოდ ზოგადი უნარების მშობლიურ ენაზე ჩაბარებით ირიცხებიან უნივერსიტეტში. ჩარიცხვის შემდეგ, ერთწლიანი ენის შემსწავლელი კურსის გავლის შემდეგ, მათ ენიჭებათ სტუდენტის სტატუსი.
რამდენად კარგად ინტეგრირდებიან ისინი ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში, რა ბარიერები ხვდებათ და როგორი დამოკიდებულებაა მათ და ქართველ სტუდენტებს შორის, ამის გასარკვევად, უმცირესობის ერთ-ერთ წარმომადგენელს, საიდ ჰუსეინოვს ვესაუბრეთ. საიდი, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის, მეცნიერებისა და ხელოვნების ფაკულტეტის პირველ კურსზეა. იგი წარმოშობით აზერბაიჯანელია. მან საკმაოდ კარგად იცის ქართული და ინტერვიუც ქართულ ენაზე წარიმართა.
კითხვას, რამდენად მარტივია მისთვის უნივერსიტეტში და სტუდენტებთან ინტეგრირება და კომუნიკაცია, მან ასე უპასუხა: – „მე პირადად ძალიან მიყვარს ქართველებთან ურთიერთობა და მეგობრობა. მაგრამ არიან ისეთი სტუდენტები, რომლებიც ჩაკეტილები არიან და არც ერთი ქართველი მეგობარი არ ჰყავთ. ალბათ, ეს ეროვნული განსხვავებებითაა გამოწვეული“.
საიდის აზრით, ეს შიში არაა ორმხრივი. მისი თქმით, შიში ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელ სტუდენტებს აქვთ: – “ვერ ვიხსენებ ქართველი სტუდენტების მხრიდან დისკრიმინაციულ ქმედებას, მაგრამ ქართველებისგან გარიყვა, მაინც თითოეული უცხოეროვანი სტუდენტის ინდივიდუალური პრობლემაა, რომელიც სხვადასხვა მიზეზი აქვს”.
[textmarker color=”e0f3ff”] ✔ იცი ინგლისური? შეარჩიე საჭირო დონის კურსები edu.aris.ge-ზე! [/textmarker].
საიდის თქმით, ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი ოჯახია: – “მშობლები გოგონებს ეუბნებიან, რომ იმეგობრონ მხოლოდ თავისი წარმოშობის სტუდენტებთან და არა სხვებთან.ზოგს, ოჯახში პირდაპირ ეუბნებიან, არ იმეგობრო ქართველებთანო. ეს თან რელიგიის თან სხვა მიზეზების გამოა, მაგრამ როგორც ვთქვი, ყველა სტუდენტი არ არის ასე”.
კომუნიკაციის დასამყარებლად, ერთ-ერთი ბარიერი ენაცაა. საიდი ენობრივ ბარიერებზეც საუბრობს: – „ახლა, “ილიაში” ქართული ენის უცხოეროვანთა 6 ჯგუფია, მათგან მხოლოდ ერთმა ჯგუფმა იცის კარგად ქართული. დანარჩენებმა საშუალოდ. რადგანაც საგნებს ქართულად გადიან, ბევრ მათგანს ენის სრულყოფილად არცოდნის გამო საგნების ათვისება უჭირს. მაგრამ თუ ქართველებთან ექნებათ ურთიერთობა, ეს მათაც დაეხმარებათ ენის უკეთ შესწავლაში”, – აღნიშნავს საიდი. რაც შეეხება საუნივერსიტეტო სივრცეს იგი ამბობს, რომ ლექციებზე სტუდენტებს ერთმანეთის მიმართ კარგი დამოკიდდებულება აქვთ, – ერთად ამზადებენ პრეზენტაციებს; ზოგი, უნივერსიტეტის გარეთაც მეგობრობს ქართველებთან. საიდს დაახლოების ერთ-ერთ გზად ქართველების და უცხოელებისთვის სხვადასხვა ღონისძიებების ჩატარება ესახება.
2014 წლის 25 მარტს, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში კლუბი „ნაბიჯი ერთობისკენ“ ჩამოყალიბდა. იგი მიზნად ისახავს უნივერიტეტის ქართველი და უცხოელი სტუდენტების დაახლოებას. წევრები, ასევე, იკვლევენ და ცდილობენ გაარკვიონ, რა იწვევს განცალკევებას და რატომ. კლუბის და უნივერსიტეტში არსებული პრობლემების შესახებ კლუბის თავმჯდომარეს ნარმინა გუსეინოვას ვესაუბრეთ:
„მთავარი მოტივი და საჭიროება ამ კლუბის დაფუძნებისა, არსებული ბარიერი იყო ქართველებსა და ეროვნული უმცირერესობების წარმომადგენლებს შორის. უნივერსიტეტში, ეს აშკარად ჩანდა და შევეცადეთ, ერთგვარი, ხიდი ვყოფილიყავით მათ შორის, დაგვეახლოებინა და გაგვეერთიანებინა. სწორად, გადაგვედგა ნაბიჯი ერთობისაკენ“, – ამბობს ნარმინა.
კლუბმა ჩაატარა კვლევები, გამოყო წინსვლები და პრობლემები რაც უცხოეროვან სტუდენტებს აქვთ. „1+4“ მოსამზადებელი პროგრამის ეფექტურობისა და, ზოგადად, ეროვნული უმცირესობების პრობლემების შესაფასებლად კლუბის „ნაბიჯი ერთობისკენ“ ფარგლებში, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში ჩატარდა კვლევა, რომლის შედეგების მიხედვითაც, 1+4 მოსამზადებელი პროგრამის ამოქმედების შემდეგ ინტერესი უმაღლესი განათლებისადმი და ასევე ჩამბარებელთა რაოდენობა აზერბაიჯანელებსა და სომხებს შორის საგრძნობლად გაიზარდა:
“შედეგების მიხედვით ჩამოვაყალიბეთ ის პრობლემები, რომლებსაც აწყდებიან ასეთი სტუდენტები. პირველ რიგში, აშკარად გამოჩნდა ის, რომ მთავარი პრობლემა მოდის სკოლიდან, სადაც, მიუხედავად ქართული ენის შემსწავლელი პროგრამისა, რომელიც სკოლებშიც ფუნქციონირებს, ისინი მაინც ვერ ეუფლებიან ქართულ ენას ისეთ დონეზე, რომ უნივერსიტეტშიც აღარ გაჩნდეს მსგავსი პროგრამის განხორციელების საჭიროება. შესაბამისად, უმრავლესობა სტუდენტებისა მოდის ენის ძალიან დაბალი დონით და ხშირად ამას მივყავართ ისეთ ცუდ შედეგებამდე, როგორიცაა საგნებში ჩაჭრა და მოსამზადებელი კურსის ხელახლა გავლა. სწორედ, ენის დაბალი დონის გამო აქვთ მათ ნაკლები ურთიერთობა ქართველ სტუდენტებთან”, – განმარტავს ნარმინა გუსეინოვა.
ნარმინას თქმით, ენის პრობლემასთან ერთად, სტუდენტებს ძვირადღირებული სახელმძღვანელეობის შეძენაც უქმნით პრობლემას. პრობლემაა ისიც, რომ სტუდენტები, ნაკლებად, ერთვებიან უნივერსიტეტის მიერ დაგეგმილ ღონისძიებებში, ამის მიზეზად იგი არაინფორმირებულობას ასახელებს, ხოლო ინფორმაციის ნაკლებობას კი, ისევ და ისევ ენობრივ ბარიერს უკავშირებს.მიაჩნია, რომ პრობლემების მიუხედავად, კომუნიკაცია და სიტუაცია სტუდენტებს შორის, უმჯობესდება:
„უმრაველობას ჰგონია, რომ კომუნიკაციის პრობლემა ეროვნული უმცირესობების ბრალია, ან ის, რომ მათ არ უნდათ ინტეგრაცია. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ პრობლემების უმრავლესობა ორმხრივია და სწორედ ორმხრივი მოგვარებაა საჭირო. კერძოდ, ორივე მხრიდან (სახელმწიფო – უმცირესობები) უნდა გადაიდგას ნაბიჯი და მხოლოდ ერთ მხარეს ვერ დავადანაშაულებთ. ის რომ, მათ არ იციან ქართული ენა ისე, როგორიც საკუთარი, სახელმწიფოს ბრალიცაა. ბავშვები რომ სკოლებში კარგად არ სწავლობენ ქართულ ენას, დაწყებული მშობლებიდან, ბავშვების ჩათვლით, ეს ბრალი სახელმწიფომდეც მიდის. მშობლები სოფლის მეურნეობაში ასაქმებენ ბავშვებს, ვინც არაა დასაქმებული, სწავლა ეზარება და ვისაც არ ეზარება, მისთვის პირობები არ არის შექმნილი. როდესაც ბავშვი მოტივირებულია და მიდის სკოლაში, რომ ისარგებლოს ან ბიბლიოთეკით ან კომპიუტერების ოთახით, რომლებიც ყოველთვის დაკეტილი ხვდება, თქვენი აზრით, მეორედ დაინტერესდება და მივა კიდევ ერთხელ?! აბა, საიდან უნდა ისწავლოს?! ამასთან დაკავშირებით მხოლოდ ჩემი ნათესავების სოფლებიდან ვიცი. ალბათ, უარესი სიტუაციაა სხვა სოფლებში”, – ამბობს ნარმინა.
თუმცა, საიდის მსგავსად, ნარმინასაც მიაჩნია, რომ ვისაც ქართველებთან ურთიერთობა უნდა, აქვს კიდეც. რაც შეეხება საუნივერსიტეტო სივრცეს, ნარმინა ასე აფასებს:
“გამომდინარე იქიდან, რომ მოსამზადებელ კურსზე ისინი ენას ეუფლებიან, აქ ქართველ სტუდენტებს ვერ შევხვდებით და, შესაბამისად, არც ესწრებიან ერთი და იმავე ლექციას. თუმცა, კურსის დასრულების შემდეგ, როდესაც ისინი ხდებიან სრულფასოვანი სტუდენტები, ყველა თავისი მიმართულების ლექციას ესწრება და, რა თქმა უნდა, იქ ხვდებიან კიდეც ქართველ სტუდენტებს. ამის შემდეგ მათ როგორც ლექცია, ასევე ჯგუფური პრეზენტაციები, დავალებები და სხვა მრავალი აქტივობები აკავშირებთ. ხშირია შემთხვევები, როდესაც ამის შემდეგ ისინი უმეგობრდებიან ერთმანეთს, თუმცა არა ისეთი სიხშირით, როგორიც ეს საკუთარი ეროვნების წარმომადგენელთან ხდება“.
რაც შეეხება კლუბის სამომავლო გეგმებს, ისინი აპირებენ მოსამზადებელი პროგრამის ეფექტურობის შესახებ (რომლის კვლევაც 2014 წელს ილიაუნიში აწარმოეს) კვლევა სხვა უნივესიტეტებშიც ჩაატარონ. ასევე, მიიღეს ახალი წევრები. „კავკასიურ სახლთან“ ერთად გამართავენ საჯარო ლექციების ციკლს. გეგმავენ აზერბაიჯანული და სომხური სკოლების კვლევას. იგეგმება მრავალი ექსკურსია, თამაშები, ყველაფერი ის, რაც ეროვნულ უმცირესობებს ხელს შეუწყობს ინტეგრაციაში და დაეხმარება ქართული ენის ათვისებაში.
“გვჯერა, რომ ჩვენ ახალგაზრდული ძალა კლუბის სახით ბევრ რამეს შევძლებთ. საჭიროა, ამ კლუბში ჩაერთონ როგორც უმცირესობების წარმომადგენლები, ასევე ქართველებიც. შეიძლება გრანდიოზული ვერ გავაკეთოთ, მაგრამ ხვალ რომ ქართველი შემხვდება და არ შემეკითხება, რომ „ესენი რომ აზერბაიჯანიდან ჩამოვიდნენ, ნეტა, როგორ ეგუებიანო საქართველოს“ ძალიან გამიხარდება“, – ნარმინა გუსეინოვა.
